Niestabilne kolano to spory problem, który uniemożliwia uprawianie sportów, może utrudniać codzienne funkcjonowanie, a przede wszystkim wiąże się z ryzykiem kontuzji. Najczęściej jest to efekt urazu więzadła. Jak może do niego dojść i z czym wiąże się niestabilność kolana? W jaki sposób ją wyleczyć? Wyjaśniamy w artykule.
Niestabilność stawu kolanowego i jej rodzaje
Staw kolanowy przyjmuje duże obciążenia, dlatego też stosunkowo łatwo o jego uraz, a trudne gojenie się więzadeł zwiększa ryzyko późniejszej niestabilności kolana. Choć potocznie mówimy o “uciekającym kolanie”, to mogą to być problemy różnego typu.
Istnieje kilka klasyfikacji, między innymi według stanu urazu, czasu jego trwania czy stopnia uszkodzenia. Wyróżnia się niestabilność ostrą (bezpośrednio po gwałtownym uszkodzeniu tkanek) i przewlekłą (powoli pogłębiającą się), prostą (kiedy naderwane lub zerwane jest jedno więzadło) lub złożoną (kiedy zniszczonych zostało więcej tkanek). I tak:
- niestabilność przednia kolana oznacza uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego (ACL),
- niestabilność tylna kolana spowodowana jest urazem więzadła krzyżowego tylnego (PCL),
- niestabilność przyśrodkowa stawu kolanowego wynika z uszkodzenia więzadła pobocznego piszczelowego (przyśrodkowego; MCL),
- niestabilność boczna kolana jest równoznaczna z zerwaniem więzadła pobocznego strzałkowego (LCL).
Od tego pochodzą urazy złożone, na przykład przednio-przyśrodkowa czy przednio-boczna niestabilność stawu kolanowego.
Inną istotną formą klasyfikacji jest podział O’Donoghue, określający stopień urazu w skali 1-5: od poprawnego działania stawu i braku ograniczeń (1), przez nieznaczny luz w stawie powodujący ból po wysiłku (2), zauważalną niestabilność i w konsekwencji powtarzające się skręcenia i zwichnięcia (3), dużą niestabilność, mocno ograniczającą na co dzień, częste zwichnięcia i silny ból (4), aż po niestabilność uniemożliwiającą funkcjonowanie stawu (5).
Objawy niestabilności kolana
Przy okazji wyodrębniania typów niestabilności kolana pojawiły się już niektóre objawy tych urazów. Są to:
- ból – punktowy lub całego stawu, po wysiłku lub cały czas (w zależności od miejsca i stopnia urazu),
- nawracające zwichnięcia i skręcenia stawu,
- nawracający obrzęk kolana,
- uczucie „uciekającego” kolana, słabsza kontrola nad stawem,
- przeskakiwanie w stawie (czasem z trzaskiem),
- blokowanie się stawu,
- uczucie sztywności.
Przyczyny “uciekającego kolana”
Główną przyczyną niestabilności stawu kolanowego są wspomniane wyżej urazy więzadeł. Może się to przydarzyć zarówno podczas uprawiania sportów (np. jazdy na nartach, tańca, gimnastyki artystycznej), jak i w wyniku nieszczęśliwego wypadku.
Niestabilność kolana mogą spowodować także wady postawy, niewłaściwie prowadzona rehabilitacja lub jej brak albo nieudane leczenie (tak zachowawcze, jak i operacyjne).
Niestabilność kolana – leczenie i fizjoterapia
W zależności od stopnia urazu, ale też wieku, stanu, stylu życia i potrzeb pacjenta, leczenie może być zachowawcze lub operacyjne. W porównaniu z innymi kontuzjami w tym przypadku zabieg chirurgiczny jest konieczny stosunkowo często. Zwykle niezbędne jest unieruchomienie nogi w stabilizatorze i przemieszczanie się o kulach (jakiś czas później – w momencie ustalonym z lekarzem lub fizjoterapeutą – można je wymienić na opaskę elastyczną i kijki do nordic walking, by stopniowo obciążać kończynę). Ulgę przynosi stosowanie zimnych kompresów.
Ważnym aspektem powrotu do sprawności jest fizjoterapia, która wspiera leczenie trudno regenerujących się więzadeł, redukuje obrzęki, działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo, a przede wszystkim powoli wzmacnia wszystkie okoliczne struktury.
Poza terapią manualną i ćwiczeniami na niestabilność kolana zaleca się zabiegi krioterapii, magnetoterapii, laseroterapii, elektroterapii oraz/lub hydroterapii, w zależności od indywidualnych preferencji i ewentualnych przeciwwskazań.
Niestabilność kolana a ćwiczenia
Pierwszą i najważniejszą rzeczą do wypracowania jest ustawianie i obciążanie kolana we właściwej osi, czyli na linii bioder i stóp, bez odchylenia do wewnątrz czy na zewnątrz. W takim ustawieniu wykonuje się ćwiczenia o rosnącej dynamice (na przykład wykroki), a po jakimś czasie trenuje się także na niestabilnym podłożu. Ostatnim etapem ćwiczeń na uciekające kolano jest wzmacnianie mięśni – jest to o tyle ważne, że mięśnie także stabilizują kolana i mogą w tej roli znacznie wesprzeć osłabione więzadła. Muszą jednak być odpowiednio silne.
Dokładne instrukcje treningów przekaże fizjoterapeuta po ocenie indywidualnych problemów pacjenta.
Źródło tekstu: https://www.bardomed.pl/blog/porady-eksperta/niestabilnosc-kolana-uciekajace-kolano-przyczyny-objawy-leczenie-i-cwiczenia/